Blog

Last Updated on มิถุนายน 5, 2025 by admin

ต้นพูนทรัพย์ หรือที่รู้จักกันในชื่อสามัญว่า กระบก, จะบก, ตระบก, มะลื่น, มะมื่น หรือ หลักปุย มีชื่อวิทยาศาสตร์คือ Irvingia malayana Oliv. ex A.W.Benn. จัดอยู่ในวงศ์ Irvingiaceae เป็นพรรณไม้ที่มีความสำคัญทั้งในเชิงเศรษฐกิจ นิเวศวิทยา และวัฒนธรรมในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงประเทศไทย บทความนี้จะพาทุกท่านไปรู้จักกับต้นพูนทรัพย์อย่างละเอียด ตั้งแต่ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ การกระจายพันธุ์ ประโยชน์ สรรพคุณ ไปจนถึงความสำคัญในฐานะไม้มงคลนาม

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของ ต้นพูนทรัพย์

เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ผลัดใบหรือกึ่งผลัดใบ มีความสูงได้ถึง 25-40 เมตร ลำต้นเปลาตรง เปลือกต้นค่อนข้างเรียบถึงแตกเป็นสะเก็ดเล็กน้อย สีเทาอมน้ำตาลหรือน้ำตาลเข้ม เรือนยอดเป็นพุ่มกลมทึบ แตกกิ่งก้านสาขามาก

• ใบ: เป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปไข่แกมรูปขอบขนาน หรือรูปใบหอก กว้าง 3-8 ซม. ยาว 7-20 ซม. โคนใบมนหรือสอบ ปลายใบเรียวแหลมหรือเป็นติ่งแหลม ขอบใบเรียบ แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง ด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน ท้องใบสีอ่อนกว่า มีเส้นแขนงใบข้างละ 8-14 เส้น ก้านใบยาว 0.5-1.5 ซม.
  
• ดอก: ออกเป็นช่อแบบช่อแยกแขนง (panicle) ตามซอกใบหรือปลายกิ่ง ดอกมีขนาดเล็ก สีขาวอมเหลืองอ่อนหรือเขียวอ่อน มีกลิ่นหอมอ่อนๆ กลีบเลี้ยง 5 กลีบ ขนาดเล็กมาก กลีบดอก 5 กลีบ รูปขอบขนาน ปลายมน เกสรเพศผู้ 10 อัน อับเรณูสีเหลือง รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ
  
• ผล: เป็นผลสดแบบมีเมล็ดเดียวแข็ง (drupe) รูปไข่ รูปไข่แกมขอบขนาน หรือค่อนข้างกลม ขนาดประมาณ 4-7 ซม. ผิวผลเรียบ ผลอ่อนสีเขียว เมื่อสุกจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองอมส้มหรือเหลือง เนื้อผลค่อนข้างหนา มีรสเปรี้ยวอมหวาน
  
• เมล็ด: มี 1 เมล็ดต่อผล เปลือกหุ้มเมล็ดแข็งมาก รูปไข่หรือรูปรี เนื้อในเมล็ด (kernel) มีสีขาวอัดแน่น อุดมไปด้วยน้ำมันและโปรตีน เป็นส่วนที่นิยมนำมารับประทาน

การแพร่กระจายและถิ่นอาศัยของ ต้นพูนทรัย์

ไม้ชนิดนี้ มีถิ่นกำเนิดในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พบได้ตั้งแต่ประเทศอินเดีย พม่า ไทย ลาว กัมพูชา เวียดนาม มาเลเซีย อินโดนีเซีย และฟิลิปปินส์ ในประเทศไทยพบได้ทั่วไปตามป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง ป่าดิบชื้น และป่าเต็งรัง ที่มีความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลางไม่มากนัก สามารถเจริญเติบโตได้ดีในดินแทบทุกชนิด แต่ชอบดินร่วนปนทรายที่มีการระบายน้ำดีและมีความชื้นปานกลาง

ความเชื่อและความหมายมงคลของ ต้นพูนทรัพย์

ชื่อ “พูนทรัพย์” ของต้นไม้ชนิดนี้ เป็นชื่อที่ถูกตั้งขึ้นภายหลังและมีความหมายเป็นมงคลอย่างยิ่ง ทำให้ได้รับความนิยมในการปลูกเพื่อเสริมสิริมงคลให้กับบ้านเรือนและผู้คน ความเชื่อและความหมายมงคลของต้นพูนทรัพย์นั้นมีรากฐานมาจากตัวชื่อโดยตรง และเชื่อมโยงกับลักษณะอันแข็งแกร่งของต้นไม้ ดังนี้ครับ

1. ความหมายจากชื่อโดยตรง:
   • พูน (Poon): หมายถึง เพิ่มขึ้น, มากขึ้น, งอกงาม, ทวีคูณ
   • ทรัพย์ (Sap): หมายถึง ทรัพย์สิน, เงินทอง, ของมีค่า, โภคทรัพย์
   • เมื่อรวมกัน “พูนทรัพย์” จึงมีความหมายตรงตัวว่า “การเพิ่มพูนทรัพย์สิน” “ความมั่งคั่งร่ำรวย” “โภคทรัพย์ที่งอกงาม” หรือ “มีทรัพย์สินมากมาย” นี่คือหัวใจหลักของความเป็นมงคลของต้นไม้ชนิดนี้ ผู้คนเชื่อว่าการปลูกต้นพูนทรัพย์จะช่วยดึงดูดโชคลาภ เงินทอง และความเจริญรุ่งเรืองเข้ามาสู่ผู้ปลูกและสถานที่นั้นๆ
     
2. เสริมความมั่นคงและอุดมสมบูรณ์:
   • ต้นพูนทรัพย์เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ มีลำต้นที่แข็งแรงและอายุยืนยาว ลักษณะดังกล่าวถูกตีความในเชิงมงคลว่าเป็นการเสริม “ความมั่นคง” ให้กับชีวิต ครอบครัว หรือธุรกิจ เปรียบเสมือนรากฐานที่แข็งแกร่งไม่สั่นคลอน
   • การที่ต้นไม้เจริญเติบโตแตกกิ่งก้านสาขาให้ร่มเงา และให้ผล (เมล็ดกระบก) ที่สามารถนำมารับประทานได้ ยังสื่อถึง “ความอุดมสมบูรณ์” และการมีกินมีใช้ไม่ขาดแคลน
     
3. ดึงดูดพลังงานบวกและโชคลาภ:
   • ตามความเชื่อด้านไม้มงคลของไทย การปลูกต้นไม้ที่มีชื่อและความหมายดีงามไว้ในบริเวณบ้านหรือที่ทำงาน จะช่วยเสริมสร้างบรรยากาศที่ดี ดึงดูดพลังงานบวก และนำพาโชคลาภเข้ามา
   • ต้นพูนทรัพย์จึงถูกมองว่าเป็นสัญลักษณ์ของการเริ่มต้นที่ดี การเติบโต และความสำเร็จในด้านการเงินและการงาน
     
4. ความนิยมในการตั้งชื่อ:
   • แม้ว่าชื่อดั้งเดิมที่คนทั่วไปรู้จักคือ “ต้นกระบก” แต่การนำชื่อ “พูนทรัพย์” มาใช้เรียกขานนั้นเป็นการเน้นย้ำถึงคุณสมบัติทางมงคล ทำให้ผู้คนสนใจและอยากปลูกมากขึ้น เพื่อหวังผลทางด้านความเชื่อและเสริมกำลังใจ

การนำไปใช้ในเชิงความเชื่อ

• นิยมปลูกไว้บริเวณหน้าบ้าน, ในสวน, หรือบริเวณที่ประกอบธุรกิจการค้า เพื่อหวังผลให้กิจการรุ่งเรือง มีกำไรเพิ่มพูน
• มอบเป็นของขวัญในโอกาสมงคลต่างๆ เช่น ขึ้นบ้านใหม่ เปิดกิจการใหม่ เพื่อเป็นการอวยพรให้ผู้รับมีความเจริญก้าวหน้าและมั่งคั่ง

ประโยชน์และสรรพคุณ ของต้นพูนทรัพย์

1. ด้านอาหาร:
   • เมล็ด (กระบก): ส่วนที่สำคัญที่สุดและเป็นที่รู้จักกันดีคือ “เมล็ดกระบก” หรือ “อัลมอนด์เมืองไทย” เนื้อในเมล็ดมีรสมัน อุดมไปด้วยไขมัน โปรตีน คาร์โบไฮเดรต และวิตามิน นิยมนำมาคั่วหรืออบให้สุกก่อนรับประทานเป็นอาหารว่าง หรือใช้เป็นส่วนผสมในขนมหวาน อาหารคาวต่างๆ เช่น ส้มตำ (บางสูตร) น้ำพริก หรือใช้สกัดน้ำมันเพื่อการบริโภค
   • เนื้อผลสุก: มีรสเปรี้ยวอมหวาน สามารถรับประทานสดได้ หรือนำไปแปรรูปเป็นแยม เยลลี่ หรือเครื่องดื่ม
     
2. ด้านสมุนไพร (ตามภูมิปัญญาท้องถิ่น):
   • เปลือกต้น: ใช้ต้มน้ำดื่ม แก้ท้องร่วง แก้บิด ขับพยาธิ หรือใช้ฝนทาแก้โรคผิวหนัง
   • ใบ: ใช้ต้มน้ำอาบแก้ผดผื่นคัน หรือตำพอกแผล
   • เนื้อในเมล็ด: มีฤทธิ์บำรุงกำลัง บำรุงไขข้อ บำรุงเส้นเอ็น
   • น้ำมันจากเมล็ด: ใช้ทาถูนวด แก้ปวดเมื่อย หรือใช้เป็นยาระบายอ่อนๆ หมายเหตุ: การใช้ประโยชน์ทางสมุนไพรควรศึกษาข้อมูลและปรึกษาผู้เชี่ยวชาญก่อนใช้
     
3. ด้านเนื้อไม้:
   • เนื้อไม้กระบกมีความแข็งแรง ทนทานปานกลาง สามารถนำมาใช้ในงานก่อสร้างบ้านเรือน ทำเครื่องเรือน เครื่องมือเครื่องใช้ทางการเกษตร หรือเผาถ่านให้ความร้อนได้ดี
     
4. ด้านนิเวศวิทยา:
   • เป็นแหล่งอาหารและที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าหลายชนิด เช่น นก กระรอก
   • ช่วยรักษาความชุ่มชื้นในดิน ป้องกันการพังทลายของหน้าดิน
   • เป็นไม้ใหญ่ให้ร่มเงา เพิ่มความหลากหลายทางชีวภาพในระบบนิเวศป่าไม้

การปลูกและการดูแลรักษา

ต้นพูนทรัพย์สามารถขยายพันธุ์ได้โดยการเพาะเมล็ด ซึ่งเป็นวิธีที่นิยมที่สุด เมล็ดมีเปลือกแข็ง ควรนำไปแช่น้ำหรือทำให้เปลือกบางลงก่อนเพาะเพื่อให้งอกได้เร็วขึ้น ต้นกล้าที่ได้จากการเพาะเมล็ดจะเติบโตค่อนข้างช้าในช่วงแรก แต่เมื่อตั้งตัวได้แล้วจะเติบโตได้ดี

• การเตรียมดิน: ชอบดินร่วนปนทราย ระบายน้ำดี มีอินทรียวัตถุสูง
• แสงแดด: ต้องการแสงแดดเต็มวัน
• น้ำ: ต้องการน้ำปานกลาง ทนแล้งได้ดีเมื่อต้นโตเต็มที่แล้ว
• การบำรุงรักษา: ไม่ต้องการการดูแลเอาใจใส่มากนัก อาจมีการใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักบ้างเป็นครั้งคราว

อ่านบทความดีๆกันแล้ว
แล้วอย่าลืม แอดไลน์ มาเป็นเพื่อนกัน เพื่อให้ท่านไม่พลาดข่าวสารและโปรโมชั่นดีๆจากทางร้าน