กุมภาพันธ์ 7, 2025

Blog

ฮอร์โมนพืช 5 ชนิด ที่คนรักต้นไม้ต้องรู้ เพื่อการดูแลพืชอย่างมืออาชีพ

คลังบทความ
ฝากกดแชร์เป็นกำลังใจให้ด้วยนะคะ

Last Updated on มกราคม 31, 2025 by admin

ฮอร์โมนพืช คือ อะไร?

ฮอร์โมนพืช (Plant Hormones) คือสารเคมีที่พืชสร้างขึ้นเพื่อควบคุมและส่งเสริมการเจริญเติบโตและพัฒนาการในส่วนต่าง ๆ ของพืช ฮอร์โมนเหล่านี้ไม่ใช่สารอาหาร แต่เป็นสารที่พืชใช้ในปริมาณน้อยเพื่อปรับการทำงานของเซลล์และเนื้อเยื่อ พืชสามารถเคลื่อนย้ายฮอร์โมนได้หลายวิธี เช่น ผ่านกระแสไซโทพลาซึม การแพร่กระจายระหว่างเซลล์ และผ่านเนื้อเยื่อท่อลำเลียง

ฮอร์โมนพืช 5 ชนิด สรุป

ฮอร์โมนพืชมีหลายชนิด แต่ที่สำคัญและมีบทบาทหลักในการเจริญเติบโตของพืชมี 5 ชนิด ได้แก่

  1. ออกซิน (Auxin)
    • หน้าที่:*
      • ส่งเสริมการยืดตัวของเซลล์: ออกซินจะกระตุ้นการขยายตัวของเซลล์ในแนวตั้ง ทำให้ลำต้นและรากยาวขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริเวณปลายยอดและปลายราก
      • กระตุ้นการแบ่งเซลล์: ออกซินมีส่วนร่วมในการควบคุมการแบ่งเซลล์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเนื้อเยื่อเจริญ
      • ควบคุมการเจริญเติบโตของตาข้าง: ออกซินที่สร้างจากปลายยอดจะยับยั้งการเจริญเติบโตของตาข้าง ทำให้พืชมีการเจริญเติบโตในแนวตั้งเป็นหลัก ปรากฏการณ์นี้เรียกว่า “Apical dominance”
      • ส่งเสริมการสร้างราก: ออกซินมีบทบาทสำคัญในการกระตุ้นการสร้างราก โดยเฉพาะอย่างยิ่งรากแขนง
      • มีบทบาทในการตอบสนองต่อแสงและแรงโน้มถ่วง: ออกซินมีส่วนร่วมในการควบคุมการเจริญเติบโตของพืชให้ตอบสนองต่อแสง (Phototropism) และแรงโน้มถ่วง (Gravitropism)
    • แหล่งผลิต: เนื้อเยื่อเจริญปลายยอด ใบอ่อน และผลอ่อน
  2. จิบเบอเรลลิน (Gibberellin)
    • หน้าที่:*
      • ส่งเสริมการยืดตัวของลำต้น: จิบเบอเรลลินมีบทบาทในการยืดตัวของลำต้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในพืชที่มีลักษณะเป็นข้อปล้อง
      • กระตุ้นการงอกของเมล็ด: จิบเบอเรลลินสามารถกระตุ้นการงอกของเมล็ดที่อยู่ในสภาพพักตัวได้
      • ส่งเสริมการออกดอก: จิบเบอเรลลินมีส่วนร่วมในการควบคุมการออกดอกของพืชบางชนิด
      • มีบทบาทในการพัฒนาผล: จิบเบอเรลลินสามารถส่งเสริมการพัฒนาของผล โดยเฉพาะอย่างยิ่งผลไม้ที่ไม่มีเมล็ด
    • แหล่งผลิต: ยอดอ่อน ใบอ่อน และเมล็ด
  3. ไซโทไคนิน (Cytokinin)
    • หน้าที่:*
      • ส่งเสริมการแบ่งเซลล์: ไซโทไคนินมีบทบาทสำคัญในการกระตุ้นการแบ่งเซลล์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเนื้อเยื่อเจริญ
      • กระตุ้นการเจริญเติบโตของตาข้าง: ไซโทไคนินจะส่งเสริมการเจริญเติบโตของตาข้าง ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในการแตกกิ่งก้านของพืช
      • ชะลอการแก่ของเซลล์: ไซโทไคนินสามารถชะลอการแก่ของเซลล์และเนื้อเยื่อ ทำให้พืชมีอายุยืนยาวขึ้น
      • มีบทบาทในการสังเคราะห์โปรตีน: ไซโทไคนินมีส่วนร่วมในการกระตุ้นการสังเคราะห์โปรตีน ซึ่งเป็นสารอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของพืช
    • แหล่งผลิต: ราก
  4. เอทิลีน (Ethylene)
    • หน้าที่:*
      • เร่งการสุกของผลไม้: เอทิลีนเป็นฮอร์โมนที่สำคัญในการควบคุมการสุกของผลไม้ โดยจะกระตุ้นการสร้างเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงสี รสชาติ และเนื้อสัมผัสของผลไม้
      • กระตุ้นการร่วงของใบและผล: เอทิลีนมีบทบาทในการกระตุ้นการสร้างชั้นรอยแยก (Abscission layer) ซึ่งเป็นบริเวณที่เซลล์จะแยกออกจากกัน ทำให้ใบและผลร่วงหล่น
      • มีบทบาทในการตอบสนองต่อการบาดเจ็บ: เอทิลีนจะถูกสร้างขึ้นเมื่อพืชได้รับบาดเจ็บ เพื่อกระตุ้นการสร้างสารป้องกันและซ่อมแซมส่วนที่เสียหาย
    • แหล่งผลิต: เนื้อเยื่อที่กำลังเจริญเติบโต และผลไม้ที่กำลังสุก
  5. กรดแอบไซซิก (Abscisic acid)
    • หน้าที่:*
      • ส่งเสริมการพักตัวของเมล็ดและตา: กรดแอบไซซิกมีบทบาทในการกระตุ้นการพักตัวของเมล็ดและตา เพื่อให้พืชสามารถอยู่รอดได้ในสภาวะที่ไม่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโต
      • กระตุ้นการปิดปากใบ: กรดแอบไซซิกจะกระตุ้นการปิดปากใบ เพื่อลดการสูญเสียน้ำของพืชในสภาวะแห้งแล้ง
      • มีบทบาทในการตอบสนองต่อสภาวะเครียด: กรดแอบไซซิกมีส่วนร่วมในการตอบสนองของพืชต่อสภาวะเครียดต่างๆ เช่น สภาวะแห้งแล้ง สภาวะเย็น และการบาดเจ็บ
    • แหล่งผลิต: ใบแก่ และเมล็ด

ฮอร์โมนพืช ประโยชน์

  1. ส่งเสริมการเจริญเติบโต: ฮอร์โมนพืชหลายชนิดมีบทบาทในการกระตุ้นการแบ่งเซลล์ การยืดตัวของเซลล์ และการสร้างเนื้อเยื่อใหม่ ซึ่งเป็นกระบวนการสำคัญในการเจริญเติบโตของพืช
  2. ควบคุมการพัฒนา: ฮอร์โมนพืชควบคุมการพัฒนาของพืชในทุกขั้นตอน ตั้งแต่การงอกของเมล็ด การเจริญเติบโตของราก ลำต้น ใบ ดอก และผล ไปจนถึงการแก่และร่วงของใบ
  3. ตอบสนองต่อสภาพแวดล้อม: ฮอร์โมนพืชช่วยให้พืชปรับตัวและตอบสนองต่อสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไป เช่น แสง อุณหภูมิ ความเครียดจากน้ำ และการบาดเจ็บ
  4. เพิ่มผลผลิตและคุณภาพ: การใช้ฮอร์โมนพืชอย่างเหมาะสมสามารถเพิ่มผลผลิตและคุณภาพของพืชได้ เช่น การเพิ่มขนาดผล การเพิ่มจำนวนดอก และการปรับปรุงรสชาติและสีสันของผลไม้
  5. ควบคุมการออกดอกและติดผล: ฮอร์โมนพืชมีบทบาทสำคัญในการควบคุมการออกดอกและการติดผลของพืช ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการผลิตผลไม้และเมล็ด

การนำฮอร์โมนพืชไปใช้งาน

ปัจจุบันมีการนำฮอร์โมนพืชสังเคราะห์มาใช้ประโยชน์ในการเกษตรอย่างกว้างขวาง ตัวอย่างเช่น:

  1. การขยายพันธุ์พืช: ฮอร์โมนออกซินถูกนำมาใช้ในการปักชำและการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ เพื่อกระตุ้นการเกิดรากและการเจริญเติบโตของต้นอ่อน
  2. การเพิ่มผลผลิต: ฮอร์โมนจิบเบอเรลลินถูกนำมาใช้ในพืชบางชนิด เช่น องุ่น เพื่อเพิ่มขนาดผลและเพิ่มผลผลิต
  3. การควบคุมการสุกของผลไม้: ฮอร์โมนเอทิลีนถูกนำมาใช้ในการเร่งการสุกของผลไม้ เช่น กล้วย มะม่วง เพื่อให้สามารถเก็บเกี่ยวและขนส่งผลไม้ได้ในเวลาที่เหมาะสม
  4. การควบคุมการออกดอก: ฮอร์โมนพืชบางชนิดสามารถใช้ในการควบคุมการออกดอกของพืช เพื่อให้ได้ผลผลิตตามที่ต้องการ
  5. การปรับปรุงคุณภาพผลผลิต: ฮอร์โมนพืชสามารถใช้ในการปรับปรุงคุณภาพของผลผลิต เช่น การเพิ่มขนาดผล การปรับปรุงสีสันและรสชาติ และการยืดอายุการเก็บรักษา

ฮอร์โมนพืชเปรียบเสมือนกุญแจสำคัญที่ไขกลไกการทำงานของพืช ช่วยควบคุมการเจริญเติบโต พัฒนา และตอบสนองต่อสิ่งแวดล้อม การทำความเข้าใจบทบาทของฮอร์โมนแต่ละชนิด จะช่วยให้เราสามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ในการเพาะปลูกได้อย่างมีประสิทธิภาพ ไม่ว่าจะเป็นการเพิ่มผลผลิต ปรับปรุงคุณภาพ หรือแม้แต่การขยายพันธุ์พืช อย่างไรก็ตาม การใช้ฮอร์โมนสังเคราะห์ควรทำอย่างระมัดระวังและอยู่ภายใต้การดูแลของผู้เชี่ยวชาญ เพื่อความปลอดภัยต่อพืช ผู้บริโภค และสิ่งแวดล้อม

อ่านบทความดีๆกันแล้ว
แล้วอย่าลืม แอดไลน์ มาเป็นเพื่อนกัน เพื่อให้ท่านไม่พลาดข่าวสารและโปรโมชั่นดีๆจากทางร้าน

เพิ่มเพื่อน

error: Content is protected !!