Last Updated on กรกฎาคม 18, 2025 by admin
ต้นโสนหางไก่ (Aeschynomene indica L.) อาจดูเหมือนพืชทั่วไป แต่ในมุมมองของการเกษตรแล้ว มันคือวัชพืชตัวร้ายที่สร้างความเสียหายให้กับผลผลิตไม่น้อย การทำความเข้าใจลักษณะ การแพร่กระจาย และวิธีการควบคุมจึงเป็นสิ่งสำคัญสำหรับเกษตรกร
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ ต้นโสนหางไก่
โสนหางไก่เป็นพืชล้มลุก จัดอยู่ในวงศ์ถั่ว (Fabaceae) มีอายุปีเดียว ลำต้นตั้งตรง สูงได้ตั้งแต่ 50 เซนติเมตรไปจนถึง 2 เมตร กิ่งก้านแตกออกไม่มากนัก มักมีสีเขียวอมแดง
- ใบ: เป็นใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ ออกเรียงสลับกัน แต่ละใบประกอบด้วยใบย่อยจำนวนมาก (ประมาณ 20-60 คู่) ใบย่อยมีขนาดเล็ก รูปขอบขนาน ปลายมน โคนใบมนและมีขนปกคลุมเล็กน้อย
- ดอก: ออกเป็นช่อตามซอกใบและปลายกิ่ง ช่อดอกยาวประมาณ 5-10 เซนติเมตร ดอกมีขนาดเล็ก สีเหลืองอมเขียวถึงเหลืองทอง ลักษณะคล้ายดอกถั่วทั่วไป ดอกจะบานไม่พร้อมกันในช่อเดียว
- ฝัก: เป็นฝักเดี่ยว แบน ยาวประมาณ 2-5 เซนติเมตร มีข้อปล้องชัดเจน แต่ละปล้องมีเมล็ดอยู่ 1 เมล็ด เมื่อแก่ฝักจะแตกออกตามข้อปล้อง ทำให้เมล็ดกระจายตัวออกไปได้ง่าย
- เมล็ด: มีขนาดเล็ก รูปไต สีน้ำตาลอมเหลืองหรือน้ำตาลเข้ม มีคุณสมบัติในการพักตัวได้นาน ทำให้ยากต่อการกำจัด
การแพร่กระจาย ต้นโสนหางไก่
โสนหางไก่เป็นพืชที่พบได้ทั่วไปในเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน ชอบพื้นที่เปิดโล่ง มีแสงแดดจัด และดินที่มีความชื้นสูง จึงมักพบใน:
- นาข้าว: เป็นวัชพืชสำคัญในนาข้าว โดยเฉพาะนาหว่านน้ำตม เพราะสามารถเจริญเติบโตแข่งขันกับต้นข้าวได้ดี แย่งน้ำ ธาตุอาหาร และแสงแดด ทำให้ผลผลิตข้าวลดลงอย่างมาก
- พื้นที่รกร้างว่างเปล่า: พบได้ทั่วไปตามข้างทาง ไหล่ทาง หรือพื้นที่ที่ถูกทิ้งร้าง
- พืชไร่: อาจพบได้ในแปลงพืชไร่บางชนิดที่มีการเตรียมดินไม่สมบูรณ์
การแพร่กระจายหลักเกิดขึ้นผ่าน เมล็ด ซึ่งสามารถแพร่ไปกับน้ำ ลม สัตว์เลี้ยง หรือปนเปื้อนไปกับเครื่องจักรกลทางการเกษตร นอกจากนี้ เมล็ดยังสามารถพักตัวในดินได้นานหลายปี ทำให้การควบคุมเป็นไปอย่างต่อเนื่อง
วิธีป้องกันกำจัด
การควบคุมโสนหางไก่ต้องอาศัยหลายวิธีร่วมกัน เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีและยั่งยืน
- การเขตกรรม:
- การไถเตรียมดิน: ไถพรวนดินอย่างสม่ำเสมอและลึกพอสมควร เพื่อกลบเมล็ดวัชพืชให้ลึกลงไปในดิน หรือกลับหน้าดินขึ้นมาตากแดดให้เมล็ดตาย
- การจัดการน้ำ: ในนาข้าว การรักษาระดับน้ำให้ท่วมขังอย่างสม่ำเสมอจะช่วยยับยั้งการงอกของเมล็ดโสนหางไก่ได้
- การปลูกพืชหมุนเวียน: สลับการปลูกพืชที่แตกต่างกัน เพื่อลดการสะสมของเมล็ดวัชพืชชนิดใดชนิดหนึ่ง
- การใช้พันธุ์ข้าวที่แข็งแรง: เลือกพันธุ์ข้าวที่แตกกอดี เจริญเติบโตเร็ว เพื่อให้แข่งขันกับวัชพืชได้ดีกว่า
- การใช้แรงงานคน/เครื่องจักรกล:
- การถอนด้วยมือ: เหมาะสำหรับพื้นที่ขนาดเล็ก หรือช่วงที่วัชพืชยังงอกไม่มากนัก ควรทำตั้งแต่พืชยังเป็นต้นอ่อนก่อนออกดอกติดเมล็ด
- การใช้เครื่องจักรกล: เช่น รถไถเดินตาม หรือเครื่องพรวนดินขนาดเล็ก สำหรับพื้นที่ที่มีโสนหางไก่ขึ้นหนาแน่น
- การใช้สารเคมีกำจัดวัชพืช (สารเลือกทำลาย): สารเคมีเป็นวิธีที่รวดเร็วและมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะในพื้นที่ขนาดใหญ่ แต่ต้องใช้อย่างระมัดระวังและถูกวิธี เพื่อลดผลกระทบต่อพืชปลูกและสิ่งแวดล้อม ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านการเกษตรหรือศึกษาฉลากยาอย่างละเอียดก่อนใช้งาน
สารเคมีที่นิยมใช้กำจัดต้นโสนหางไก่
สารเคมีที่ใช้กำจัดโสนหางไก่ส่วนใหญ่มักเป็นสารกำจัดวัชพืชใบกว้าง เนื่องจากโสนหางไก่จัดเป็นพืชใบกว้างในวงศ์ถั่ว สารที่ได้รับความนิยมมีดังนี้:
- ในนาข้าว:
- 2,4-D (สอง-สี่-ดี): เป็นสารกำจัดวัชพืชแบบเลือกทำลาย ใช้หลังวัชพืชงอก (post-emergence) โดยออกฤทธิ์เป็นฮอร์โมนพืชเทียม ทำให้การเจริญเติบโตของวัชพืชผิดปกติจนตาย นิยมใช้ในนาข้าวเพื่อควบคุมวัชพืชใบกว้าง เช่น โสนหางไก่
- MCPP (เอ็มซีพีพี) หรือ MCPA (เอ็มซีพีเอ): เป็นสารกลุ่มฟีน็อกซี่คาร์บอกซิลิก แอซิด (phenoxycarboxylic acid) คล้ายคลึงกับ 2,4-D ใช้กำจัดวัชพืชใบกว้างเช่นกัน
- Penoxsulam (พีน็อกซูแลม): เป็นสารกำจัดวัชพืชแบบเลือกทำลาย ใช้ในนาข้าวเพื่อควบคุมทั้งวัชพืชใบแคบและใบกว้าง รวมถึงโสนหางไก่
- Bispyribac-sodium (บิสไพริแบค-โซเดียม): เป็นอีกหนึ่งสารที่ใช้กำจัดวัชพืชในนาข้าว ครอบคลุมทั้งวัชพืชใบแคบ ใบกว้าง และกก
- ในพื้นที่ทั่วไป/พืชไร่ (ที่ไม่ใช่พืชใบกว้าง):
- Glyphosate (ไกลโฟเซต): เป็นสารกำจัดวัชพืชแบบไม่เลือกทำลาย ออกฤทธิ์ดูดซึมทั่วทั้งต้น ใช้กำจัดวัชพืชทุกชนิด รวมทั้งโสนหางไก่ แต่ไม่สามารถใช้ในแปลงพืชปลูกที่เป็นพืชใบกว้างได้เพราะจะทำลายพืชปลูกด้วย
- Glufosinate-ammonium (กลูโฟซิเนต-แอมโมเนียม): เป็นสารกำจัดวัชพืชแบบไม่เลือกทำลาย ออกฤทธิ์สัมผัสและดูดซึมบางส่วน ใช้กำจัดวัชพืชหลายชนิด
อ่านบทความดีๆกันแล้ว
แล้วอย่าลืม แอดไลน์ มาเป็นเพื่อนกัน เพื่อให้ท่านไม่พลาดข่าวสารและโปรโมชั่นดีๆจากทางร้าน
