Blog

Last Updated on กันยายน 16, 2025 by admin

บวบหอม (ชื่อวิทยาศาสตร์: Luffa aegyptiaca หรือ Luffa cylindrica) คือพืชไม้เลื้อยในวงศ์แตง (Cucurbitaceae) ที่คนไทยรู้จักและคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี เรานิยมนำผลอ่อนของมันมาประกอบอาหารหลากหลายเมนู ด้วยรสชาติหวานอร่อยและเนื้อสัมผัสที่นุ่มนวล แต่ความมหัศจรรย์ของบวบหอมไม่ได้หยุดอยู่แค่ในครัว เพราะเมื่อผลของมันแก่จัดจนแห้งสนิท โครงข่ายเส้นใยที่อยู่ภายในจะกลายสภาพเป็น “ใยบวบ” หรือ “ฟองน้ำธรรมชาติ” (Luffa Sponge) ที่นิยมใช้ขัดผิวและทำความสะอาดได้อย่างยอดเยี่ยม บทความนี้จะพาไปเจาะลึกทุกแง่มุมของพืชสารพัดประโยชน์ชนิดนี้

ทำความรู้จักบวบหอม

เพื่อให้เข้าใจพืชชนิดนี้มากขึ้น เรามาดูรายละเอียดทางพฤกษศาสตร์และต้นกำเนิดของมันกันค่ะ

• ลักษณะทางพฤกษศาสตร์:
  • ลำต้น: เป็นไม้เลื้อย มีลักษณะเป็นเถาเหลี่ยม มีมือเกาะสำหรับยึดเกี่ยวไปตามค้างหรือต้นไม้อื่น
  • ใบ: เป็นใบเดี่ยวขนาดใหญ่ ขอบใบหยักเว้าเป็น 5-7 แฉก มีขนเล็กน้อยบนผิวใบ
  • ดอก: มีสีเหลืองสดใส โดยดอกเพศผู้และเพศเมียจะแยกกันอยู่บนต้นเดียวกัน ดอกจะบานในช่วงเย็นถึงเช้า
  • ผล: ผลอ่อนมีรูปทรงกระบอกยาว ผิวเรียบ สีเขียวอ่อน มีลายสีเขียวเข้มจางๆ เนื้อภายในนุ่มและฉ่ำน้ำ ส่วนผลแก่จะมีเปลือกแข็งและภายในเป็นเส้นใยเหนียว
    
• ถิ่นกำเนิดและการแพร่กระจาย: บวบหอมมีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนของทวีปเอเชีย สันนิษฐานว่ามาจากประเทศอินเดีย ก่อนจะแพร่หลายไปทั่วโลก โดยเจริญเติบโตได้ดีในสภาพอากาศร้อนชื้นแบบประเทศไทย
  
• บวบหอม vs. บวบเหลี่ยม: หลายคนอาจสับสนระหว่างบวบ 2 ชนิดนี้ ข้อแตกต่างที่ชัดเจนที่สุดคือลักษณะของเปลือก บวบหอม จะมีผิวเรียบทรงกระบอก ในขณะที่ บวบเหลี่ยม (Luffa acutangula) จะมีเปลือกเป็นสันเหลี่ยมคมตลอดความยาวของผล

คุณค่าทางโภชนาการของ บวบหอม

บวบหอมเป็นผักที่มีน้ำเป็นส่วนประกอบหลัก ทำให้มีแคลอรีต่ำ แต่ก็อุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย

คุณค่าทางโภชนาการของบวบหอม (ผลอ่อน) ต่อ 100 กรัม (โดยประมาณ)

สารอาหาร	ปริมาณ
พลังงาน	~20 kcal
คาร์โบไฮเดรต	~4.4 g
ใยอาหาร	~0.5 g
วิตามินเอ	~410 IU
วิตามินซี	~10 mg
โพแทสเซียม	~139 mg
ธาตุเหล็ก	~0.36 mg
แมกนีเซียม	~14 mg

สรรพคุณและประโยชน์ต่อสุขภาพ ของบวบหอม🩺

• ช่วยดับร้อน แก้กระหาย: ด้วยองค์ประกอบที่เป็นน้ำสูงถึง 90% บวบหอมจึงมีฤทธิ์เย็น ช่วยลดความร้อนในร่างกาย ทำให้รู้สึกสดชื่น
  
• เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน: วิตามินซีในบวบหอมช่วยกระตุ้นการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้ร่างกายแข็งแรง ไม่เจ็บป่วยง่าย
  
• บำรุงสายตา: วิตามินเอและเบต้าแคโรทีนเป็นสารอาหารสำคัญที่ช่วยในการมองเห็นและบำรุงสุขภาพดวงตา
  
• ดีต่อระบบขับถ่าย: แม้จะมีใยอาหารไม่สูงมาก แต่ก็เพียงพอที่จะช่วยกระตุ้นการทำงานของลำไส้ ทำให้การขับถ่ายสะดวกขึ้น
  
• เป็นยาขับปัสสาวะ: ในตำรับยาแผนโบราณเชื่อว่าบวบหอมช่วยขับปัสสาวะและอาจช่วยลดอาการบวมน้ำได้

จากสวนครัวสู่จานอร่อย: การใช้บวบหอมในอาหาร 🍳

• เมนูแนะนำ:
  • แกงเลียง: เมนูแกงผักรวมที่ขาดบวบหอมไม่ได้ ให้รสหวานกลมกล่อมและกลิ่นหอมที่เป็นเอกลักษณ์
  • ผัดบวบใส่ไข่: เมนูง่ายๆ ที่อร่อยลงตัว ความนุ่มของบวบเข้ากันได้ดีกับไข่และเนื้อสัตว์ เช่น กุ้งสด
  • บวบต้มจิ้มน้ำพริก: การนำบวบไปต้มหรือนึ่งจนสุก แล้วรับประทานคู่กับน้ำพริกต่างๆ เป็นวิธีที่ได้ลิ้มรสความหวานของบวบอย่างเต็มที่
    
• เคล็ดลับการเลือกและการเตรียม:
  • เลือกผลอ่อนที่มีขนาดพอดี ไม่ใหญ่หรือเล็กเกินไป ผิวเต่งตึง ไม่มีรอยช้ำ
  • ไม่จำเป็นต้องปอกเปลือกหนา เพียงแค่ใช้มีดขูดผิวเบาๆ ก็เพียงพอ เพราะสารอาหารบางส่วนอยู่ที่เปลือก
  • บวบจะคายน้ำออกมามากเมื่อโดนความร้อน จึงไม่ควรผัดหรือแกงนานเกินไป

มากกว่าอาหาร: มหัศจรรย์ “ใยบวบ” ขัดผิว 🛀

นี่คือคุณสมบัติพิเศษที่ทำให้บวบหอมแตกต่างจากผักอื่น เมื่อผลบวบแก่จัด เส้นใยภายในจะเหนียวและแข็งแรง เหมาะสำหรับนำมาใช้ประโยชน์หลากหลาย

• วิธีทำใยบวบขัดผิว:
  1. ปล่อยให้แก่คาต้น: ปล่อยผลบวบไว้บนเถาจนเปลือกเริ่มเปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีเหลืองหรือน้ำตาล และรู้สึกว่าผลมีน้ำหนักเบาลง
  2. แช่น้ำและลอกเปลือก: นำผลบวบแก่มาแช่น้ำประมาณ 15-20 นาทีเพื่อให้เปลือกนิ่มลง แล้วจึงลอกเปลือกแข็งด้านนอกออก
  3. ล้างเมล็ดออก: เมื่อลอกเปลือกหมดจะเห็นโครงข่ายเส้นใย ให้ล้างด้วยน้ำสะอาด เขย่าและบีบเบาๆ เพื่อให้เมล็ดและยางออกจนหมด
  4. ตากแดดให้แห้ง: นำใยบวบที่สะอาดแล้วไปตากแดดจัดๆ จนแห้งสนิทเพื่อป้องกันเชื้อรา
     
• ประโยชน์ของใยบวบ:
  • ขัดผิวกาย: ช่วยผลัดเซลล์ผิวที่ตายแล้วอย่างอ่อนโยน ทำให้ผิวเรียบเนียนและกระจ่างใส
  • ล้างภาชนะ: สามารถใช้แทนฟองน้ำสังเคราะห์สำหรับล้างจานได้ เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

คู่มือการปลูกบวบหอมไว้ทานเองที่บ้าน 🌱

1. การเตรียมดิน: ชอบดินร่วนซุย ระบายน้ำดี และมีอินทรียวัตถุสูง ควรผสมปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักก่อนปลูก
   
2. การเพาะเมล็ด: นำเมล็ดแช่น้ำ 1 คืนก่อนนำไปหยอดในหลุมปลูก หลุมละ 3-4 เมล็ด แล้วกลบดินบางๆ รดน้ำให้ชุ่ม
   
3. การทำค้าง: เนื่องจากเป็นไม้เลื้อย บวบหอมจึงต้องการค้างที่แข็งแรงเพื่อให้เถาเลื้อยขึ้นไปรับแสงแดด ควรทำค้างให้สูงอย่างน้อย 1.5 – 2 เมตร
   
4. การดูแล: รดน้ำอย่างสม่ำเสมอเช้า-เย็น และใส่ปุ๋ยเมื่อต้นเริ่มโตและติดผล
   
5. การเก็บเกี่ยว: สำหรับรับประทาน ควรเก็บผลอ่อนเมื่อมีอายุประมาณ 7-10 วันหลังดอกบาน สำหรับทำใยบวบ ให้ปล่อยทิ้งไว้จนแก่คาต้น

อ่านบทความดีๆกันแล้ว
แล้วอย่าลืม แอดไลน์ มาเป็นเพื่อนกัน เพื่อให้ท่านไม่พลาดข่าวสารและโปรโมชั่นดีๆจากทางร้าน