Last Updated on สิงหาคม 26, 2025 by admin
การตอนกิ่ง ( Layering) คือ วิธีการขยายพันธุ์พืชโดยไม่ต้องใช้เมล็ด โดยการทำให้กิ่งของต้นแม่ออกรากในขณะที่ยังติดอยู่กับลำต้น เมื่อกิ่งนั้นสร้างระบบรากของตัวเองที่แข็งแรงแล้ว จึงค่อยตัดไปปลูกเป็นต้นใหม่ วิธีนี้ทำให้ได้พืชต้นใหม่ที่มีลักษณะทางสายพันธุ์เหมือนต้นแม่ทุกประการและใช้เวลาในการเจริญเติบโตสั้นกว่าการเพาะเมล็ดอย่างมาก
ข้อดีของการตอนกิ่ง
- ได้ต้นใหม่ที่โตเร็ว: เนื่องจากเป็นกิ่งที่เจริญเติบโตเต็มที่แล้ว เมื่อนำไปปลูกจึงให้ผลผลิตได้เร็วกว่า
- ลักษณะเหมือนต้นแม่: มั่นใจได้ว่าจะได้สายพันธุ์เดิม 100% ทั้งรสชาติผลไม้ สีของดอกไม้
- โอกาสรอดสูง: กิ่งตอนได้รับสารอาหารจากต้นแม่ตลอดเวลาที่รอรากงอก ทำให้มีความแข็งแรงและโอกาสรอดสูง
- ขยายพันธุ์พืชที่ออกรากยาก: พืชบางชนิดติดรากยากจากการปักชำ แต่สามารถใช้วิธีตอนกิ่งได้สำเร็จ
อุปกรณ์ที่ต้องเตรียม ในการตอนกิ่ง
- มีดตอนกิ่ง หรือ คัตเตอร์: ต้องมีความคมและสะอาด เพื่อให้รอยแผลเรียบ ไม่ช้ำ
- ขุยมะพร้าว: เป็นวัสดุที่นิยมที่สุด เพราะเก็บความชื้นได้ดีและโปร่ง ควรแช่น้ำให้ชุ่มแล้วบีบหมาดๆ
- ถุงพลาสติกใส: ขนาดประมาณ 4×6 นิ้ว สำหรับหุ้มตุ้มตอน
- เชือกฟาง หรือ เคเบิลไทร์: สำหรับมัดหัวท้ายของตุ้มตอนให้แน่น
- ฮอร์โมนเร่งราก (ไม่บังคับ): ช่วยกระตุ้นให้รากงอกเร็วและมากขึ้น มีทั้งแบบผงและแบบน้ำ
- กรรไกรตัดกิ่ง: สำหรับตัดกิ่งตอนเมื่อรากงอกเต็มที่แล้ว
วิธีตอนกิ่ง อย่างละเอียด (Step-by-Step)
1. การเลือกกิ่งที่เหมาะสม
ขั้นตอนแรกที่สำคัญที่สุด คือการเลือกกิ่งที่สมบูรณ์เพื่อเพิ่มโอกาสสำเร็จ
- เลือกกิ่งที่ไม่แก่หรืออ่อนเกินไป: สังเกตง่ายๆ คือเปลือกกิ่งมีสีเขียวปนน้ำตาล หรือเรียกว่า “กิ่งกึ่งแก่กึ่งอ่อน”
- มีความสมบูรณ์: ไม่มีร่องรอยของโรคหรือแมลงทำลาย
- ขนาดเหมาะสม: มีขนาดเท่าดินสอหรือนิ้วก้อย จะเป็นขนาดที่จัดการง่ายและออกรากได้ดี
2. การควั่นกิ่ง
ขั้นตอนนี้เป็นการตัดท่อน้ำเลี้ยง เพื่อให้สารอาหารที่พืชสร้างขึ้นมาสะสมอยู่เหนือรอยควั่น และกระตุ้นการออกราก
- ใช้มีดที่คมและสะอาดกรีดรอบกิ่ง 2 รอย ห่างกันประมาณ 1-1.5 นิ้ว (หรือประมาณความกว้างของนิ้วชี้)
- กรีดเปลือกตามแนวยาวระหว่างรอยควั่นทั้งสอง แล้วลอกเปลือกไม้ออก
- สำคัญที่สุด: ใช้สันมีดขูดเยื่อเจริญ ที่เป็นเมือกลื่นๆ สีเขียวอ่อนออกให้หมดจนเห็นเนื้อไม้สีขาว เพื่อป้องกันไม่ให้เปลือกงอกมาเชื่อมกันอีกครั้ง
3. การทาฮอร์โมนเร่งราก
- หากใช้ฮอร์โมนเร่งราก ให้นำมาทาบริเวณ ขอบรอยแผลด้านบน ของกิ่งที่ควั่นไว้ เพราะรากจะงอกออกมาจากบริเวณนี้
4. การหุ้มตุ้มตอน
- นำขุยมะพร้าวที่แช่น้ำและบีบหมาดๆ มาปั้นเป็นก้อน แล้วผ่ากลางเพื่อนำไปหุ้มรอบรอยแผลที่ควั่นไว้
- นำถุงพลาสติกที่เตรียมไว้หุ้มทับตุ้มขุยมะพร้าวอีกชั้น
- ใช้เชือกฟางมัดหัวและท้ายของตุ้มตอนให้แน่นเหมือนมัดข้าวต้มมัด เพื่อป้องกันไม่ให้น้ำระเหยออกและความชื้นจากภายนอกเข้าไป
5. การดูแลและรอรากงอก
- ปล่อยตุ้มตอนทิ้งไว้ โดยปกติรากจะเริ่มงอกภายใน 3-8 สัปดาห์ ขึ้นอยู่กับชนิดของพืชและความสมบูรณ์ของกิ่ง
- สามารถสังเกตรากได้จากภายนอกผ่านถุงพลาสติกใส
- เมื่อเห็นรากเดินเต็มตุ้มตอน มีสีเหลืองแก่หรือสีน้ำตาลอ่อน และมีจำนวนมากพอ จึงเป็นเวลาที่เหมาะสมในการตัด
6. การตัดและนำไปปลูก
- ใช้กรรไกรตัดกิ่งที่คม ตัดกิ่งตอนใต้ตุ้มตอนประมาณ 1-2 ซม.
- แกะพลาสติกและเชือกฟางออกอย่างระมัดระวัง อย่าให้ตุ้มตอนแตก เพราะจะทำให้รากขาดและกระทบกระเทือน
- นำกิ่งตอนลงปลูกในกระถางหรือถุงเพาะชำที่เตรียมดินร่วนซุยไว้
- กดดินรอบๆ ให้แน่น รดน้ำให้ชุ่ม แล้วนำไปอนุบาลในที่ร่มรำไร ประมาณ 2-3 สัปดาห์ เพื่อให้พืชปรับตัว เมื่อแข็งแรงดีแล้วจึงย้ายไปปลูกในที่ที่ต้องการ
วิธีตอนกิ่ง กับพืชที่เหมาะสม
พืชส่วนใหญ่สามารถตอนกิ่งได้ โดยเฉพาะไม้ผลและไม้ดอกที่เป็นที่นิยม เช่น
- ไม้ผล: มะนาว, มะม่วง, ลำไย, ฝรั่ง, มะกรูด, ชมพู่, กระท้อน
- ไม้ดอกไม้ประดับ: กุหลาบ, ชบา, ลีลาวดี, โมก, โกสน
คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
- ทำไมตอนกิ่งแล้วไม่ออกราก?
- อาจเกิดจากการขูดเยื่อเจริญออกไม่หมด ทำให้เปลือกสร้างขึ้นมาใหม่ หรือเลือกกิ่งที่แก่หรืออ่อนเกินไป
- จำเป็นต้องใช้ฮอร์โมนเร่งรากหรือไม่?
- ไม่จำเป็นเสมอไป แต่การใช้ฮอร์โมนจะช่วยให้รากงอกเร็วขึ้น แข็งแรง และมีปริมาณมากขึ้น เพิ่มโอกาสสำเร็จโดยเฉพาะในพืชที่ออกรากยาก
- ฤดูไหนเหมาะกับการตอนกิ่งที่สุด?
- ฤดูฝน เป็นช่วงที่เหมาะสมที่สุด เพราะมีความชื้นในอากาศสูง ทำให้กิ่งไม่แห้งและออกรากได้ดี
อ่านบทความดีๆกันแล้ว
แล้วอย่าลืม แอดไลน์ มาเป็นเพื่อนกัน เพื่อให้ท่านไม่พลาดข่าวสารและโปรโมชั่นดีๆจากทางร้าน
