Last Updated on กรกฎาคม 28, 2025 by admin
หญ้าคมปาว (Scleria levis Retz.) หรือที่รู้จักในชื่อหญ้าสามคม เป็นวัชพืชข้ามปีในวงศ์กก (Cyperaceae) ที่สร้างปัญหาสำคัญในระบบเกษตรกรรมเขตร้อนหลายแห่ง รวมถึงประเทศไทย ด้วยความสามารถในการปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมที่หลากหลาย และการขยายพันธุ์ได้ทั้งทางอาศัยเพศผ่านเมล็ดและไม่อาศัยเพศผ่านเหง้าใต้ดิน ทำให้ยากต่อการควบคุมและกำจัด ลักษณะเด่นทางสัณฐานวิทยาคือลำต้นรูปสามเหลี่ยมที่แข็งแรงและเหง้าที่ทอดเลื้อย ช่วยให้มันสามารถฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็วหลังจากการรบกวนทางกายภาพ บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทบทวนและสังเคราะห์ข้อมูลทางวิชาการเกี่ยวกับ S. levis ในมุมมองของวัชพืช โดยครอบคลุมลักษณะทางพฤกษศาสตร์ที่เอื้อต่อการเป็นวัชพืช การแพร่กระจายและผลกระทบในพื้นที่เกษตรกรรม โดยเฉพาะสวนปาล์มน้ำมันและสวนยางพารา พร้อมทั้งนำเสนอแนวทางการจัดการและสารเคมีกำจัดวัชพืชที่นิยมใช้ เพื่อเป็นข้อมูลพื้นฐานสำหรับการวางแผนควบคุมวัชพืชชนิดนี้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของ หญ้าคมปาว
- ระบบใต้ดิน จุดเด่นที่สำคัญที่สุดคือการมี เหง้าใต้ดิน ที่แข็งแรงและทอดเลื้อย เหง้านี้ทำหน้าที่เป็นอวัยวะสะสมอาหาร ทำให้พืชสามารถอยู่รอดข้ามฤดูและทนทานต่อสภาวะแวดล้อมที่ไม่เอื้ออำนวยได้ดี นอกจากนี้ เหง้ายังเป็นกลไกหลักในการขยายพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ ทำให้สามารถแตกหน่อใหม่และขยายขอบเขตของกอได้อย่างรวดเร็ว การควบคุมด้วยวิธีทางกายภาพ เช่น การตัดหรือถาง จึงมักไม่ได้ผลในระยะยาว เนื่องจากพืชสามารถงอกใหม่จากเหง้าที่ยังคงอยู่ในดินได้
- ลำต้นและใบ : ลำต้นเหนือดินตั้งตรง มีลักษณะเป็น รูปสามเหลี่ยมคม ซึ่งเป็นเอกลักษณ์และเป็นที่มาของชื่อ “หญ้าสามคม” ลำต้นและใบมีความแข็งและเหนียว ขอบใบมักมีความสากคม ทำให้ไม่เป็นที่น่าสนใจของสัตว์กินพืช และเป็นอุปสรรคต่อการกำจัดด้วยแรงงานคน
- การสืบพันธุ์ : หญ้าคมปาวมีกลยุทธ์การสืบพันธุ์ที่มีประสิทธิภาพสูงถึงสองรูปแบบ คือ:
- การขยายพันธุ์ผ่านเหง้า: ดังที่กล่าวไปข้างต้น เป็นวิธีหลักในการยึดครองพื้นที่ในระยะสั้น
- การขยายพันธุ์ผ่านเมล็ด: พืชผลิตผลแบบ ผลแห้งเมล็ดล่อน จำนวนมาก ผลมีลักษณะกลม แข็ง สีขาวผิวมันวาว เปลือกแข็งนี้ช่วยป้องกันเมล็ดจากสภาพแวดล้อมและสามารถพักตัวในดินได้เป็นเวลานาน เพื่อรอสภาวะที่เหมาะสมในการงอก เมล็ดยังสามารถแพร่กระจายไปกับน้ำ การเคลื่อนย้ายดิน หรือติดไปกับเครื่องจักรกลการเกษตร ทำให้สามารถบุกรุกไปยังพื้นที่ใหม่ๆ ได้
การแพร่กระจายของ หญ้าคมปาว และผลกระทบในระบบเกษตร
หญ้าคมปาวมีการกระจายพันธุ์อย่างกว้างขวางในเขตร้อนและกึ่งร้อนของเอเชีย ในประเทศไทยพบได้ทั่วทุกภาค โดยมักเจริญเติบโตได้ดีในพื้นที่เปิดโล่ง มีความชื้นปานกลางถึงสูง และทนทานต่อแสงแดดจัดได้ดี ในภาคการเกษตร หญ้าคมปาวจัดเป็นวัชพืชที่พบได้บ่อยใน:
- สวนปาล์มน้ำมันและสวนยางพารา: โดยเฉพาะในสวนที่ยังอายุน้อยหรือมีเรือนยอดโปร่ง ทำให้แสงแดดส่องถึงพื้นดินได้ หญ้าคมปาวจะเข้ายึดครองพื้นที่อย่างรวดเร็ว แข่งขันกับพืชปลูกโดยตรงและเป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติงานในสวน เช่น การเก็บเกี่ยว และการใส่ปุ๋ย
- สวนผลไม้และพื้นที่รกร้าง: เป็นวัชพืชเบิกนำในพื้นที่ที่ถูกรบกวนหรือขาดการดูแล สามารถสร้างปัญหาในระยะยาวได้
- ริมถนนและคันนา: เป็นแหล่งพักพิงและแพร่กระจายเมล็ดไปยังพื้นที่เกษตรกรรมข้างเคียง
ผลกระทบหลักคือการลดลงของผลผลิตพืชประธานจากการแก่งแย่งแข่งขัน และการเพิ่มต้นทุนในการผลิตจากการที่เกษตรกรต้องเสียค่าใช้จ่ายและแรงงานในการควบคุม
แนวทางการจัดการและการควบคุม หญ้าคมปาว
การจัดการหญ้าคมปาวให้มีประสิทธิภาพจำเป็นต้องใช้วิธีแบบผสมผสาน (Integrated Weed Management) แต่ในทางปฏิบัติสำหรับพื้นที่ขนาดใหญ่ การใช้สารเคมีกำจัดวัชพืชยังคงเป็นวิธีหลักที่เกษตรกรนิยมใช้
4.1 การควบคุมโดยไม่ใช้สารเคมี
- วิธีกล : การไถพรวนในพื้นที่ปลูกพืชไร่สามารถทำลายเหง้าได้ แต่ในสวนไม้ยืนต้นทำได้จำกัด การตัดหรือใช้เครื่องตัดหญ้าสะพายบ่าสามารถควบคุมส่วนเหนือดินได้ชั่วคราว แต่พืชจะงอกใหม่จากเหง้าอย่างรวดเร็วและอาจทำให้กอหนาแน่นกว่าเดิม
- การปลูกพืชคลุมดิน : ในสวนปาล์มและสวนยาง การปลูกพืชคลุมดินตระกูลถั่ว ตั้งแต่เริ่มตั้งสวน เป็นวิธีทางนิเวศวิทยาที่มีประสิทธิภาพสูงในการยับยั้งการงอกและการเจริญเติบโตของวัชพืชหลายชนิดรวมถึงหญ้าคมปาว
4.2 การควบคุมโดยใช้สารเคมี
การเลือกใช้สารเคมีขึ้นอยู่กับชนิดของพืชประธานและอายุของพืช สารเคมีที่นิยมใช้และมีประสิทธิภาพในการกำจัดหญ้าคมปาว คือสารกำจัดวัชพืชประเภทไม่เลือกทำลาย
- ไกลโฟเซต (Glyphosate):
- กลไก: เป็นสารกำจัดวัชพืชประเภทดูดซึม ที่เคลื่อนย้ายจากใบไปสู่ทุกส่วนของพืช รวมถึงเหง้าใต้ดิน ทำให้สามารถทำลายได้ถึงระบบรากและเหง้า
- การใช้: มีประสิทธิภาพสูงในการกำจัดหญ้าคมปาวในระยะยาว แต่อาจต้องใช้ในอัตราที่สูงกว่าวัชพืชทั่วไปและอาจต้องมีการฉีดพ่นซ้ำ เนื่องจากความทนทานของเหง้า การใช้ร่วมกับสารจับใบ จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการดูดซึม
- กลูโฟซิเนต-แอมโมเนียม (Glufosinate-ammonium):
- กลไก: เป็นสารกำจัดวัชพืชประเภทสัมผัสและดูดซึมได้เล็กน้อย ออกฤทธิ์ได้รวดเร็วกว่าไกลโฟเซต โดยจะทำให้ส่วนเหนือดินแห้งตายภายในไม่กี่วัน
- การใช้: เหมาะสำหรับการกำจัดวัชพืชที่ต้องการผลรวดเร็ว แต่เนื่องจากการเคลื่อนย้ายไปยังเหง้ามีจำกัด อาจไม่สามารถกำจัดเหง้าให้ตายสนิทได้ในการพ่นเพียงครั้งเดียว ทำให้มีการงอกใหม่เกิดขึ้นได้
หญ้าคมปาวเป็นวัชพืชข้ามปีในวงศ์กกที่จัดการได้ยาก เนื่องจากมีระบบเหง้าใต้ดินที่แข็งแรงและสามารถแพร่พันธุ์ได้ทั้งอาศัยเพศและไม่อาศัยเพศ ซึ่งสร้างผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อภาคการเกษตร โดยเฉพาะในสวนไม้ยืนต้น การควบคุมที่มีประสิทธิภาพต้องอาศัยความเข้าใจในชีววิทยาของพืช และควรใช้แนวทางแบบผสมผสาน
กำลังมองหา สารกำจัดวัชพืช อยู่รึเปล่าคะ? สั่งซื้อได้ที่นี่เลย
สินค้าทุกรายการ ขึ้นทะเบียนถูกต้อง ทางร้านมีใบอนุญาติจำหน่ายถูกต้องตามกฎหมายค่ะ
หากไม่สะดวกสั่งซื้อสินค้า ผ่านระบบในเว็บไซต์ กรุณาโทร 095-5419953 หรือ แอดไลน์ @260afyhm
แอดมินของเรายินดีให้บริการค่ะ
